Streszczenie BRD Nr 4/2014:
Pieszy – sprawca i ofiara wypadku….80 lat temu – Dorota Hitczenko, ss. 3-6
Wskazówki dotyczące zachowania na drodze, jakie otrzymywali nasi przodkowie w latach 30-tych XX wieku. Oryginalny tekst i ilustracje pochodzą z broszury I. Bechmetiuk: „Elementarz automobilisty”. Podręcznik szoferski z zakresu obowiązujących w Polsce przepisów prawnych o ruchu samochodowym, Księgarnia Lwowska, Lwów 1935 r.
Polski prototyp, trójkołowiec Osa Ł13– Cezary Krysiuk, ss. 7-9
Historia skuterów w Polsce. Dokładny opis techniczny prototypu skutera trzykołowego Osa Ł13, ilustrowany zdjęciami i rysunkami.
Poprawa dostępności przestrzeni publicznej i Transportu publicznego – System Zarządzania Jakością ISEMOA (Improving seamless energy- efficient mobility chains for all) – Dagmara Jankowska-Karpa, ss. 10-17
Mobilność jest nieodłączną częścią codziennego życia. Codziennie każdy przemieszcza się w przestrzeni publicznej, często korzystając ze środków transportu zbiorowego. Każda podróż składa się z kilku etapów, które można przedstawić za pomocą „łańcucha mobilności”. Jeśli na którymś etapie łańcucha występują bariery, cały łańcuch przestaje funkcjonować. Ma to szczególne znaczenie dla osób z ograniczonymi możliwościami poruszania się. Jednym z narzędzi, które można wykorzystać w celu poprawy dostępności przestrzeni publicznej i transportu publicznego jest System Zarządzania Jakością ISEMOA, który powstał w trakcie realizacji europejskiego projektu ISEMOA – Wolna od barier i energooszczędna mobilność dla wszystkich. W artykule przedstawiono cele projektu ISEMOA, jego realizację, wyniki pilotażu, korzyści wynikające z poprawy dostępności oraz wyniki całego projektu.
Społeczne aspekty kształtowania zachowań w ruchu drogowym – Ida Leśnikowska-Matusiak, ss. 18-20
Każde społeczeństwo narzuca swoim członkom określone wartości i normy zachowania zaakceptowane i przyjęte przez większość. Ludzie oczekują od siebie nawzajem postępowania odpowiedzialnego i przewidywalnego, gwarantującego ład społeczny i bezpieczeństwo. Jednym z obszarów życia społecznego, wymagającym przestrzegania określonych wartości i norm jest uczestnictwo w ruchu drogowym. W artykule omówiono wpływ następujących czynników na zachowanie użytkowników dróg:
– ich potrzeby, postawy, osobowość,
– rodzina,
– instytucje edukacyjne,
– środki masowego przekazu i opinia publiczna,
– subkultury.
Monitorowanie drogi dziecka do szkoły – Aneta Wnuk, ss. 20-23
Współczesny świat naraża dzieci na wiele niebezpieczeństw, w tym także w ruchu drogowym. Możliwość „śledzenia” ich aktualnego miejsca pobytu i trasy, którą pokonują, szczególnie w drodze do i ze szkoły sprawia, że rodzice czują się pewniej. Jednocześnie takie rozwiązanie zapewnia dzieciom poczucie większej niezależności, samodzielności i bezpieczeństwa, również tym niesprawnym intelektualnie w stopniu lekkim i umiarkowanym.
W artykule przedstawiono przykłady europejskich i amerykańskich systemów monitorowania trasy pokonywanej przez dzieci oraz schematy działania tych systemów.
Metody zapewnienia bezpieczeństwa pasażerów w kabinie autobusu – Arkadiusz Matysiak, ss. 24-27
Stosowane obecnie metody zapewnienia bezpieczeństwa pasażerom komunikacji miejskiej (autobusowej) to:
– minimalizacja skutków działania sił oddziałujących na pasażerów w trakcie jazdy. Wpływa na nie sposób kierowania pojazdem przez kierowcę oraz ergonomia kabiny pasażerskiej autobusu i montowane w niej przyrządy do chwytania, pomagające w znacznym stopniu w zachowaniu równowagi pasażerom,
– szkolenia kierowców autobusów z zakresu bezpieczeństwa pasażerów. Niezwykle przydatnym narzędziem do tego celu są zaawansowane symulatory jazdy. Urządzenia te są już na co dzień wykorzystywane w szkoleniach kandydatów na kwalifikację wstępną. Niestety, obecnie na rynku brak jest odpowiednich programów szkoleń. Odpowiedzią na to zapotrzebowanie jest szkolenie zaprojektowane w ramach trwającego projektu międzynarodowego ICT-DRV (www.project-ictdrv.eu), finansowego ze środków Komisji Europejskiej.
Ekonomiczna jazda – czy to się opłaca? – Mariusz Zbyszyński, ss. 27-29
Liczba samochodów na drogach stale rośnie. Dlatego każdy kierowca powinien wiedzieć, że podróżując samochodem negatywnie wpływa na środowisko oraz to, że nie jest jedynym użytkownikiem dróg. Zmniejszenie zużycia paliwa przynosi również wymierne korzyści finansowe. Jednakże ekojazda to nie tylko ekonomia i ekologia, ale również bezpieczeństwo.
W artykule przedstawiono praktyczne rady odnośnie ekojazdy samochodem osobowym oraz systemy wspomagające ekonomiczną jazdę montowane w nowoczesnych pojazdach.
Ponadto w numerze:
– W cyklu Znani i mniej znani współpracownicy Instytutu Transportu Samochodowego w obszarze bezpieczeństwa ruchu drogowego – Ks. Marian Midura
Streszczenie BRD Nr 3/2014:
Żubr – polski samochód ciężarowy – Cezary Krysiuk, ss. 3-7
Historia powstania założeń konstrukcyjnych, budowy prototypu i produkcji Żubra na tle realiów polityczno-ekonomicznych Polski lat sześćdziesiątych XX wieku.
Dokładny opis techniczny badanego prototypu, ilustrowany zdjęciami i rysunkami.
Okiem filozofa – pojęcie niebezpieczeństwa – Paweł Bany, ss. 8-11
Najważniejsze problemy filozoficzne związane z tematem niebezpieczeństwa. Analiza tradycyjnych kategorii pojęciowych zaczerpniętych z takich dyscyplin jak metafizyka (ogólna teoria rzeczywistości) oraz etyka (filozofia moralności), odnoszących się do bezpieczeństwa ruchu drogowego jak: ryzyko, różne rozumienie bezpieczeństwa i niebezpieczeństwa, zagrożenie (strona podmiotowa: możność utraty życia lub zdrowia; strona przedmiotowa: niekorzystna konfiguracja różnych przyczyn i czynników), zło w sensie metafizycznym, moralnym i fizycznym (czy niebezpieczeństwo zawsze = zło?).
Zagrożenie hałasem w ruchu drogowym – Ida Leśnikowska-Matusiak, ss.11-14
Hałas należy do poważniejszych problemów wpływających na obniżenie jakości życia i zdrowia mieszkańców Europy. Szacuje się, że prawie 67 milionów ludzi na terenie UE jest narażonych na ponadnormatywny hałas drogowy, a 21 milionów mieszka w miejscach, na których przekroczenia hałasu dla pory nocnej negatywnie oddziałują na ich zdrowia. Hałas zakłócając sen przyczynia się do wzrostu agresji, zmęczenia oraz braku koncentracji, a tym samym do zwiększenia wypadków w pracy i na drogach.
Od 1995 roku obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Świadomości Zagrożenia Hałasem, którego celem jest rozpowszechnianie wiedzy i świadomości wśród społeczeństwa i oraz władz państwowych i lokalnych na temat zagrożeń związanych z długotrwałym narażeniem na hałas.
Funkcjonowanie systemu roweru publicznego – Dagmara Jankowska-Karpa, Aneta Wnuk, ss. 15-21
Ciągły rozwój przestrzeni miejskiej i coraz większe odległości pomiędzy pracą a domem wskazywane są jako główne przyczyny powstawania i promowania nowych środków transportu publicznego. Do środków, których użytkowanie staje się coraz bardziej powszechne należy system roweru publicznego (Bike Sparing System – BSS).
W artykule przedstawiono: historię systemu roweru publicznego (Bike Sparing System – BSS), system roweru publicznego we Francji, system roweru publicznego w Polsce, a także projektowanie oraz koszty wdrożenia i eksploatacji systemu BSS.
Ograniczenie sprawności a bezpieczne kierowanie pojazdem – Monika Ucińska, ss. 22-25
Analiza przepisów określających warunki niezbędne do kierowania pojazdami ze szczególnym uwzględnieniem sprawności pod względem fizycznym i psychicznym. Obniżanie się tych sprawności wraz z wiekiem, metody wykrywania zmian oraz możliwości ich kompensacji u starszych kierowców.
Ograniczenie sprawności wynikające z różnych rodzajów niepełnosprawności fizycznej (ruchowej) i jego wpływ na kierowanie pojazdami.
Podnoszenie kwalifikacji kadr firm transportowych i ośrodków szkolenia kierowców – Marek Łepkowski, ss. 26-29
W ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet II Działanie 2.1.1 Instytut Transportu Samochodowego złożył wnioski aplikacyjne na realizację dwóch projektów: „Wdrożenie polityki ECO drivingu w 300 szkołach jazdy” i „Wdrożenie telematyki ekologicznej w 100 przedsiębiorstwach”.
W artykule przedstawiono cele, adresatów, zakładane rezultaty oraz programy i zakres realizacji tych projektów. Po zakończeniu projektów zostanie przeprowadzona analiza ich efektywności na podstawie badań ankietowych przeprowadzanych podczas szkoleń stacjonarnych.
Ponadto w numerze:
– W cyklu Znani i mniej znani współpracownicy Instytutu Transportu Samochodowego w obszarze bezpieczeństwa ruchu drogowego – Beata Bublewicz
Streszczenie BRD Nr 2/2014:
Trudne początki powojennej motoryzacji – prototyp mikrosamochodu Mikrus – Cezary Krysiuk, ss. 3-7
Historia powstania założeń konstrukcyjnych, budowy prototypu i produkcji Mikrusa na tle realiów polityczno-ekonomicznych Polski lat pięćdziesiątych XX wieku.
Dokładny opis techniczny badanego prototypu, ilustrowany zdjęciami i rysunkami.
Czy nowelizacja ustawy o kierujących pojazdami spełniła pokładane nadzieje? – Marek Górny, ss. 8-10
Nowelizacja ustawy o kierujących pojazdami z dnia 26.06.2014 r. została wprowadzona w bardzo krótkim czasie po ogłoszeniu jej teksu jednolitego, którego powstanie wymusiło wprowadzenie 10 poprawek do jej treści. Częste zmiany w prawie oraz zawieszenie obowiązywania części przepisów na późniejsze okresy uniemożliwiają prowadzenie planowej działalności gospodarczej, jak również poważnie zakłócają pracę organów nadzoru nad szkoleniem kandydatów na kierowców.
Nowelizacja ustawy z dnia 26.06.2014 r. przyniosła zmiany, które można zaliczyć do trzech grup:
– zmiany pozytywnie wpływające na całokształt bezpieczeństwa ruchu drogowego,
– zmiany budzące wątpliwości lub wymagające szybkiego sprecyzowania,
– zmiany konieczne do poważnego przeanalizowania ze względu na negatywne skutki dla bezpieczeństwa ruchu drogowego.
Badania psychologiczne kierowców w świetle nowych uwarunkowań prawnych – Monika Ucińska, ss. 11-14
20 lipca 2014 roku weszło w życie Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 lipca 2014 roku w sprawie badań psychologicznych osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, kierowców oraz osób wykonujących pracę na stanowisku kierowcy. Nowe rozporządzenie określa: szczegółowe warunki, tryb, zakres i sposób przeprowadzania badań psychologicznych w zakresie psychologii transportu i wydawania orzeczeń psychologicznych, sposób postępowania z dokumentacją związaną z badaniami psychologicznymi zakresie psychologii transportu oraz wzory dokumentów, stosowne wzory zaświadczeń o wpisie do ewidencji dla psychologa i do rejestru przedsiębiorców prowadzących pracownię psychologiczną, szczegółowe warunki, jakie musi spełniać pracowania psychologiczna, wysokość opłat za badanie i wpisy do rejestru przedsiębiorców prowadzących badanie psychologiczne, ewidencji uprawnionych psychologów.
Szczególny nacisk położony jest na określenie metodyki przeprowadzania badań psychologicznych w zakresie psychologii transportu, w której zawarte są standardy przeprowadzania badań, jak i zakres metod i urządzeń badawczych.
Bezpieczeństwo Adaptacji Pojazdów w Projekcie pn. Kompleksowy System Wsparcia Mobilności Osób Niepełnosprawnych Ruchowo w Oparciu o Auto Mobility Center – Małgorzata Zysińska, ss. 15-20
Aktywizacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych nabiera w Polsce coraz większego znaczenia. Niepełnosprawny kierowca potrzebuje do przemieszczania się sprawnego i właściwie dostosowanego do jego dysfunkcji pojazdu oraz systemu rozwiązań organizacyjnych ułatwiających mu mobilność.
Projekt badawczy koordynowany przez Instytut Transportu Samochodowego o nazwie Kompleksowy System Wsparcia Mobilności Osób Niepełnosprawnych Ruchowo w Oparciu o Auto Mobility Center wychodzi na przeciw tym potrzebom. Projekt składa się z dwóch faz: badawczej i przygotowania do wdrożenia.
Przedstawione w artykule wyniki badań mają charakter wstępny i obejmują:
– szczegółową diagnozę potrzeb dorosłych osób niepełnosprawnych w Polsce w zakresie ich mobilności,
– wnioski z badań w ramach diagnozy potrzeb niepełnosprawnego ruchowo kierowcy,
– wieloetapową analizę możliwości adaptacyjnych pojazdów dla dziewięciu różnych rodzajów dysfunkcji.
Road Show: skuteczny program edukacyjny dla młodych kierowców. 2 lata sukcesów Road Show w Polsce – Katarzyna Dobrzańska-Junco, ss. 21-24
Road Show to program edukacyjny skierowany głównie do młodych kierowców oraz młodzieży, która będzie wkrótce przygotowywana do egzaminów na prawo jazdy (osoby w wieku 15-24 lata). Program wykorzystuje tzw. edukację rówieśniczą (‘peer to peer”) polegającą na tym, że osoby z tej samej grupy społecznej i wiekowej wzajemnie się edukują i wymieniają doświadczeniami.
Formuła programu Road Show została stworzona przez organizację IRSA (International Road Safety Academy) i jest wykorzystywana w wielu krajach na całym świecie.
Nas kierowców – siedem grzechów głównych – Jerzy Pomianowski, ss. 24-27
Subiektywnie określone przez autora artykułu charakterystyczne, niebezpieczne zachowania polskich kierowców, tj.:
– zbyt szybka jazda,
– zbyt wolna jazda,
– za małe odstępy od poprzedzających pojazdów,
– „frywolne” zmiany pasa ruchu,
– lekceważenie sygnału żółtego,
– nie wykorzystywanie pasów włączania,
– nie przypominanie pasażerom o obowiązku zapinania pasów bezpieczeństwa.
Ponadto w numerze:
– Europejski Dzień Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego – Ateny 9 maja 2014 r,
– Światowy Kongres Cities for Mobility, Stuttgart 1-3 czerwca 2014 r.
– W cyklu Znani i mniej znani współpracownicy Instytutu Transportu Samochodowego w obszarze bezpieczeństwa ruchu drogowego – Andrzej Grzegorczyk
Streszczenie BRD Nr 1/2014:
V Forum Bezpieczeństwa Transportu „Alkohol w ruchu drogowym – polski problem?” –
Ilona Buttler, Ryszard Krystek, ss. 3-11
W Instytucie Transportu Samochodowego od 2012 roku prowadzone są debaty na temat kluczowych problemów transportu i jego bezpieczeństwa. Jest to nowa formuła dyskusji, której głównym celem jest wymiana wiedzy i doświadczeń osób, instytucji i organizacji statutowo zaangażowanych w tę problematykę.
V Forum odbyło się 30 stycznia 2014 roku. Wprowadzeniem do dyskusji podczas spotkania były referaty:
– Kamy Dąbrowskiej (Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych) „Alkohol – współczesne wyzwania w Europie i w Polsce”.
– Ilony Buttler (Instytut Transportu Samochodowego) „Polityka prewencyjna wobec nietrzeźwych użytkowników dróg”.
– Macieja Wrońskiego (Towarzystwo Trzeźwości Transportowców i Partnerstwo dla Bezpieczeństwa Drogowego) „Niewykorzystane środki prewencji antyalkoholowej w polskim systemie prawnym”.
– Zenona Kosiniaka-Kamysza (byłego ambasadora RP w Kanadzie) „Problem nietrzeźwości w społeczeństwach obywatelskich na przykładzie Kanady”.
W dyskusji przedstawiono wiele krytycznych ocen odnośnie niektórych elementów polityki prewencyjnej prowadzonej w tym zakresie w Polsce. Nie powinno to jednak przesłaniać rzeczywistych osiągnięć Polski – w ciągu ostatnich 20 lat liczba wypadków śmiertelnych związanych z alkoholem spadła w naszym kraju z 22% w 1995 roku do 8-9% obecnie.
W załączniku do Forum, w kontekście wypadku drogowego, spowodowanego przez pijanego kierowcę 01.01.2014 r. w Kamieniu Pomorskim, Instytut Transportu Samochodowego przedstawił swoją opinię na ten temat oraz propozycje wzmacniające realizowaną politykę prewencyjną.
W kierunku jednego wspólnego europejskiego systemu punktów karnych – Maria Dąbrowska-Loranc, Justyna Wacowska-Ślęzak, ss. 12-16
Niektórzy kierowcy poruszający się po drogach UE czy to w celach zawodowych czy turystycznych popełniają wykroczenia w ruchu drogowym poza granicami swojego kraju. Jednak ukaranie takich kierowców jest trudne ze względu na brak wystarczających informacji o nich, co budzi uzasadniony sprzeciw ze względu na nierówne traktowanie obywateli UE.
Ten problem zauważyła Komisja Europejska, finansując projekt BESTPOINT realizowany w latach 2010-2012. W ramach tego projektu zebrano i przeanalizowano wszystkie istniejące systemy punktów karnych oraz przygotowano katalog najlepszych praktyk. Opracowano także narzędzia pozwalające w przyszłości na zharmonizowanie systemów punktów karnych w UE. Pierwszym krokiem w realizacji tego zadania jest efektywna wymiana informacji o kierowcach popełniających wykroczenia poza granicami swojego kraju na podstawie zapisów dyrektywy 2011/82/EU.
Zagrożenie kobiet w ruchu drogowym. Analiza danych statystycznych – Anna Zielińska, ss. 16-20
W krajach UE w wypadkach drogowych rocznie śmierć ponosi blisko 30 tysięcy osób. W 2012 roku na drogach europejskich zginęło 6 718 kobiet (24%), z czego 845 (13%) na polskich drogach. W krajach UE wskaźnik zagrożenia śmiercią kobiet w wypadku liczony jako liczba ofiar śmiertelnych na 100 tys. mieszkańców jest 3 razy niższy niż dla mężczyzn. W Polsce ta różnica jest większa – wskaźnik zagrożenia mężczyzn jest prawie 4 razy wyższy niż kobiet.
Polki są jedną z najliczniejszych grup zabitych kobiet na drogach. Gorsze pod tym względem są tylko Niemcy, Francja i Włochy. W Polsce kobiety częściej giną na drogach jako piesze, rzadziej jako kierujące pojazdami i jako pasażerowie.
Szczegółowa analiza danych o wypadkach z udziałem kobiet wykazała również, że znacznie mniej kobiet powoduje wypadki będąc pod wpływem alkoholu.
Jednocześnie zauważalne są niekorzystne zmiany udziału kobiet wśród kierujących uczestniczących w wypadkach drogowych w porównaniu do kierujących mężczyzn.
O wypadkach z innej perspektywy – Jerzy Pomianowski, ss. 27-29
Problemy bezpieczeństwa ruchu drogowego wymagają szerszego, całościowego spojrzenia na nie. Według autora artykułu perspektywę tę tworzą obszary, które w Polsce wymagają odpowiedniej korekty, tj.:
– praworządność (przestrzeganie prawa przez obywateli, działalność w tym zakresie władz państwowych, sądów i organów ścigania),
– policja (funkcjonariusze policji powinni mieć wysoki autorytet społeczny i być traktowani jako osoby szczególnego zaufania społecznego)
– instruktorzy nauki jazdy (powinni mieć wysokie kwalifikacje i kompetencje zawodowe. Jako najważniejsze ogniwo w procesie zdobywania uprawnień do kierowania pojazdami powinni cieszyć się dużym prestiżem),
– fotoradary (są jednym z najskuteczniejszych sposobów ograniczania zagrożeń w ruchu drogowym i należy je szeroko stosować),
– polityka państwa w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego,
– kościół katolicki (konieczna szersza współpraca)
– inżynieria ruchu (należy korzystać z przykładów dobrych praktyk zagranicznych),
– konfiskata pojazdów, które prowadzili kierowcy będąc w stanie nietrzeźwości (wprowadzenie takiego przepisu, który obejmowałby wszystkie samochody, motocykle, rowery).
Ponadto w numerze:
– Wywiad z ginekologiem-położnikiem dr n. med. Markiem Neubergiem o podróżowaniu kobiet w ciąży samochodami w pasach bezpieczeństwa.
– Prawie wszystko o warszawskiej Babskiej Autoszkole pisze jej pomysłodawczyni i właścicielka Katarzyna Kowalczyk.
– W cyklu Znani i mniej znani współpracownicy Instytutu Transportu Samochodowego w obszarze bezpieczeństwa ruchu drogowego – Agata Szczech.
Spis treści:
GAMBIT 2005 – KRAJOWY PROGRAM BEZPIECZEŃSTWA RUCHU DROGOWEGO 2005-2007-2013
Spis treści:
Polskie Obserwatorium Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego
ul. Jagiellońska 80
03-301 Warszawa
tel.: 22 43-85-245
© Polskie Obserwatorium Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego ITS 2024
Instytut Transportu Samochodowego
ul. Jagiellońska 80
03-301 Warszawa
tel.: 22 43-85-400