Jak wynika z raportu Europejskiej Rady Bezpieczeństwa Transportu egzekwowanie przestrzegania przepisów ruchu drogowego odgrywa kluczową rolę w zmniejszaniu liczby śmiertelnych ofiar wypadków drogowych w Europie.
ETSC przedstawiło raport na temat egzekucji przepisów ruchu drogowego w krajach Europy w latach 2010-2019, w tym w szczególności: ograniczeń prędkości i zapinania pasów bezpieczeństwa, prowadzenia pojazdów pod wpływem alkoholu i korzystania z urządzeń mobilnych za kierownicą.
Ellen Townsend, dyrektor ds. polityki ETSC, skomentowała: „Tysiące istnień ludzkich można by co roku uratować w UE, gdyby kierowcy przestrzegali obowiązujących przepisów dotyczących jazdy pod wpływem alkoholu, przekraczania prędkości, zapinania pasów bezpieczeństwa i korzystania z telefonów komórkowych. Skuteczne egzekwowanie przestrzegania przepisów jest w tym absolutnie kluczowe. Bez regularnych, widocznych i nagłośnionych wysiłków na rzecz egzekwowania prawa Europa nie osiągnie celu, jakim jest zmniejszenie o połowę liczby śmiertelnych ofiar wypadków drogowych i ciężkich obrażeń do 2030 r. Rządy krajowe muszą działać już teraz, a UE może odegrać swoją rolę, zapewniając rutynowe monitorowanie wykroczeń i przestępstw z tym związanych”.
Z informacji zamieszczonych w raporcie wynika, że liczba kontroli drogowych dotyczących jazdy pod wpływem alkoholu spadła w ośmiu krajach, a wzrosła w pięciu. Kolejne 13 krajów nie gromadzi nawet krajowych danych na temat liczby kontroli, co według ETSC utrudnia tym krajom śledzenie własnych postępów w tej kwestii bezpieczeństwa ruchu drogowego. Tymczasem ankieta z 2018 r. wykazała, że tylko 23% Europejczyków uważa, że podczas podróży istnieje prawdopodobieństwo kontroli na okoliczność prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu. Badania pokazują, że egzekwowanie prawa jest skuteczne tylko wtedy, gdy ludzie mają wrażenie, że ryzykują przyłapaniem.
Niewątpliwie niewłaściwa prędkość ma bezpośredni wpływ na prawdopodobieństwo i dotkliwość kolizji, a mimo to limity prędkości są nagminnie przekraczane w wielu krajach.. Autorzy raportu stwierdzili ogromne różnice między krajami w zakresie egzekwowania prędkości. Szwecja ma 100 razy więcej fotoradarów na milion mieszkańców niż Czechy. Ogólnie rzecz biorąc, działania związane z egzekwowaniem prędkości rosną, przy czym liczba mandatów rośnie w 21 krajach, a spada w siedmiu.
Porównanie wskaźników zapinania pasów bezpieczeństwa wskazuje na znaczne różnice w poszczególnych krajach UE. Szczególnie niepokojące jest zapinanie tylnych pasów bezpieczeństwa. W Niemczech 99% pasażerów na tylnych siedzeniach zapina pasy, podczas gdy we Włoszech robi to tylko 11%. ETSC apeluje, aby we wszystkich nowych samochodach zaawansowany system wykrywania zapinania pasów bezpieczeństwa był obowiązkowy. Od 2019 r. w nowych samochodach wymagane są systemy przypominające o zapięciu pasów tylnych, ale te zaawansowane technologicznie systemy ostrzegają kierowcę tylko wtedy, gdy pas zostanie odpięty podczas podróży.
Egzekwowanie przepisów dotyczących używania telefonów komórkowych podczas prowadzenia pojazdu również spadło w 14 krajach, a wzrosło tylko w 11, co jest niepokojącym trendem, ponieważ kierowcy są teraz rozpraszani przez szereg aplikacji społecznościowych, a także przez bardziej tradycyjne SMS-y i rozmowy telefoniczne.
ETSC wzywa UE do poprawy przepisów dotyczących transgranicznych działań w przypadku wykroczeń drogowych, ponieważ dane pokazują, że w niektórych krajach UE w rzeczywistości płacona jest mniej niż połowa grzywien nakładanych przez zagranicznych kierowców. ETSC uważa, że nowe przepisy powinny zobowiązać kraje do podejmowania działań następczych w przypadku łamania prawa, a państwa członkowskie powinny zrobić więcej, aby zapewnić, że nieuiszczone grzywny będą egzekwowane. ETSC chciałoby również zapoznać się z wytycznymi UE dotyczącymi egzekwowania przepisów i sankcji, a także minimalnymi normami UE dotyczącymi sprzętu kontrolnego.
Na zakończenie raportu zamieszczono główne zalecenia dla władz krajów członkowskich oraz instytucji unijnych w zakresie nadzoru nad przestrzeganiem przepisów ruchu drogowego.
GŁÓWNE ZALECENIA DLA INSTYTUCJI KRAJÓW CZŁONKOWSKICH:
- gromadzenie, monitorowanie i publikowanie liczby kontroli i ich wyników (liczba
wykrytych i usankcjonowanych naruszeń), aby móc ocenić postępy i cele zawarte w planach nadzoru, - ustalenie liczby kontroli i na tym tle badanie ujawnionych naruszeń przestrzeganie przepisów ruchu drogowego, w szczególności: przekroczeń prędkości, prowadzenia pojazdów pod wpływem alkoholu czy narkotyków, korzystania z telefonu komórkowego, przebiegania na czerwonym świetle, niezapinania pasów bezpieczeństwa, braku kasków.
- przeprowadzenie corocznych działań egzekucyjnych oraz działań informacyjnych,
- udział w transgranicznym egzekwowaniu przepisów poprzez działania ROADPOL,
- stworzenie przejrzystego systemu korzystania ze środków generowanych przez mandaty i przeznaczenie ich na działania dla bezpieczeństwa drogowego,
- wdrożenie systemu punktów karnych, który obejmuje co najmniej przestępstwa mające bezpośredni związek z kolizją lub ciężkością kolizji, takich jak: przekroczenie prędkości, prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu lub narkotyków, nieużywanie pasów bezpieczeństwa i rozpraszanie uwagi, zgodnie z zaleceniami projektu badawczego finansowanego przez UE pn. BESTPOINT.
GŁÓWNE ZALECENIA DLA INSTYTUCJI UNII EUROPEJSKIEJ:
W kontekście rewizji dyrektywy 2015/413 dotyczące transgranicznej wymiany informacji o wykroczeniach drogowych związanych z bezpieczeństwem ruchu drogowego:
- zrewidowanie dyrektywy w celu wzmocnienia egzekwowania łańcucha, w tym obowiązkowe powiadomienie przez kraj właściciela pojazdu o wykroczeniu,
- w przypadku nieuiszczenia grzywien transgranicznych zachęcać państwa członkowskie do stosowania Decyzji Ramowej 2005/214 w sprawie zasady o wzajemnym uznawaniu kar finansowych,
- przyjęcie nowego kluczowego wskaźnika wydajności UE (np. liczby kontroli)
i wyników (liczby wykrytych naruszeń) w obszarach priorytetowych takich jak nadmierna prędkość, jazda pod wpływem alkoholu lub narkotyków, niezapinanie pasów bezpieczeństwa i niestosowania fotelików dziecięcych itp.
Po przyjęciu rozporządzenia 2019/2144 dotyczącego wymagań w zakresie homologacji typu dla ogólnego bezpieczeństwa pojazdów silnikowych:
- obowiązkowy montaż zaawansowanych pasów bezpieczeństwa w standardowym wyposażeniu wszystkich siedzeń w pojeździe,
- uregulowanie szerszego stosowania blokad alkoholowych, przez zawodowych kierowców i jako część programów reedukacyjnych dla recydywistów i przestępców,
- rozważenie wprowadzenia nowej generacji inteligentnego wspomagania prędkości dla samochodów osobowych, dostawczych, ciężarowych i autobusów zgodnie z wnioskami Parlamentu Europejskiego.
Więcej informacji w:
