Handel elektroniczny zajmuje coraz ważniejsze miejsce w naszej gospodarce. Dostawa przesyłki do klienta tzw. dostawa ostatniej mili ma kluczowe logistyczne znaczenie w zakupach online. W związku ze wzrostem liczby przesyłek kurierskich, analizy wymagać będzie wpływ samochodów dostawczych/ kurierskich na bezpieczeństwo ruchu drogowego. Już teraz jednak można powiedzieć, że szkolenia i podnoszenie kwalifikacji kierowców zawodowych, tworzenie przestrzeni do parkowania w miastach, optymalizacja procesu dostawy i współpraca wszystkich podmiotów działających w branży logistycznej będzie miała wpływ na zmniejszenie skutków gwałtownie rozwijającego się rynku indywidualnych dostaw na bezpieczeństwo na drogach w miastach. Również dostęp do danych o wypadkach z udziałem pojazdów dostawczych firm kurierskich ma znaczenie w ocenie skali tego zjawiska.
Z badań przeprowadzonych w 2021 roku wynika, że w Belgii 7 na 10 osób zrobiło zakupy przez Internet (od jednego do pięciu razy) w ciągu trzech miesięcy. Rosnący popyt na usługi e-commerce (handel elektroniczny) spowoduje, że do 2030 r. w 100 największych miastach na świecie wzrośnie o 36% liczba pojazdów, co wpłynie na wzrost natężenia ruchu o 21%. Tylko samochody dostawcze spowodują wzrost zanieczyszczenia powietrza o 30%. Podczas gdy zatłoczenie miast i zanieczyszczenie powietrza w sektorze dostaw zostało już zbadane, o tyle wpływ handlu elektronicznego tj. wpływ samochodów kurierskich na brd w miastach wymaga szczegółowych analiz, takie wnioski płyną po Światowym Forum Ekonomicznym.
Instytut Vias z Belgii przeprowadził badania wpływu sektora dostaw kurierskich dla towarów zakupionych przez Internet na bezpieczeństwo ruchu drogowego. Badania przeprowadzono w oparciu o analizę krajowych danych dotyczących liczby pojazdów zarejestrowanych i bazy danych o wypadkach ruchu drogowego. Przeprowadzono również badanie ankietowe (ankiety ilościowe i jakościowe wśród różnych podmiotów działających w sektorze, w tym kierowców i innych użytkowników dróg). Celem ankiet było poznanie opinii i postaw kierowców pojazdów dostawczych oraz społeczeństwa. Ankieta przeprowadzona wśród kierowców samochodów kurierskich z dotyczyła ich postaw i zachowania na drodze. Przeprowadzono wywiady z usługodawcami, odpowiednimi podmiotami, urzędnikami i policją, dotyczące wyzwań, możliwości, braków wiedzy i specyfiki sektora logistyki dostaw.
Pomimo wzrostu liczby samochodów dostawczych (≤ 3,5 tony) w latach 2017-2020 liczba wypadków we wszystkich rodzajach transportu spadła w Belgii o 20%, podobną tendencję spadkową zaobserwowano wśród wypadków z udziałem samochodów dostawczych (-13,5 %). Samochody dostawcze, częściej brały udział w wypadkach z udziałem niechronionych użytkowników dróg: w szczególności były to wypadki z udziałem rowerzystów (odpowiednio 16% i 12% ofiar 2022 r.). Zagrożenie rowerzystów wzrosło w ostatnich latach (z 11% w 2017 r. do 16% w 2020 r.). Zagrożenie dla pieszych pozostaje na tym samym poziomie (5% zarówno w 2017 r., jak i 2020 r.) pomimo ogólnego spadku liczby pojazdów silnikowych. Obecne dane statystyczne nie pozwalaj odróżnić i odpowiednio przyporządkować te wypadki, które są z udziałem samochodów kurierskich/ dostawczych od tych spowodowanych przez samochody dostawcze używane do innych celów np. w budownictwie, gastronomii itp.
Większość kierowców samochodów dostawczych przyznało, że często nie przestrzega przepisów ruchu drogowego (przekracza ograniczenia prędkości, parkuje na miejscach przeznczonych dla rowerzystów i pieszych w celu załadunku/rozładunku towaru). Kwestionariusze wskazały, że zdaniem kierowców zachowanie innych użytkowników dróg utrudnia im codzienną pracę i jest jedną z głównych przyczyn skutkujących wypadkiem lub niebezpieczną sytuacją na drodze. Zaobserwowano silny związek pomiędzy doświadczeniem, a deklarowaną postawą kierowców. Im większy staż i doświadczenie w prowadzeniu pojazdu (ponad 2 lata), tym mniejsza deklaracja zachowań niebezpiecznych, a większa akceptacja dla właściwych/bezpiecznych zachowań. 72% ogółu populacji/ użytkowników dróg w Belgii zdecydowanie nie pochwala sposobu jazdy kurierów wskazując na agresywną jazdę, przekraczanie prędkości wokół szkoły i korzystanie z telefonów komórkowych. Zdaniem większość (63%) ankietowanej populacji, nieakceptowane jest by kurierzy w celu załadunku/rozładunku towaru wstrzymywali ruch, parkując pojazd na środku ulicy, gdy są wyznaczone miejsca do parkowania dla samochodów dostawczych.
Z jednej strony ankietowani deklarowali ograniczoną gotowość do zapłacenia wyższej ceny za poprawę standardów dostaw, z drugiej jednak zdecydowanie byli za tworzeniem godziwych warunków pracy, nawet jeśli wiązałoby się to z dodatkowymi kosztami dostawy. Wyniki te są zgodne z innymi badaniami. Dostawy do domu pozostają preferowaną opcją dostawy, chociaż wielu wskazywało punkty odbioru osobistego jako interesującą alternatywę. Ankietowani wskazywali na istotne kwestie dotyczące przesyłek jak utrzymania kierowców na rynku pracy; zmiany środków transportu w kierunku aktywnego sposobu przemieszczania się oraz interakcji między użytkownikami dróg na współdzielonych przestrzeniach.
Stabilny wzrost sektora e-commerce wskazuje, że tendencja będzie się utrzymywać. Niewątpliwie konieczne jest długoterminowe planowanie urbanistyczne i zmiany strukturalne, by logistyka ostatniej mili była zrównoważona i wydajna. Tymczasem już teraz można wprowadzać rozwiązania krótkoterminowe. Są to na przykład skuteczniejszy nadzór nad przestrzeganiem prawa tak by zapobiegać powtarzającym się wykroczeniom w ruchu drogowym. Na początku jednak istotne jest by sektor usług dostaw miał świadomość, że jego działania mają wpływ na poziom bezpieczeństwa ruchu drogowego. Dostęp do danych firm dostawczych/kurierskich wpływających na bezpieczeństwo ruchu drogowego nie jest łatwy (dane dot. wypadków drogowych, kosztów z nimi związanych, kilometrażem, niedostarczonych przesyłek, niebezpiecznych zachowań kierowców, stanu zdrowia i bezpieczeństwa kierowców oraz rejestru wykroczeń). Udostępnianie danych należy jednak traktować jako korzystne i mające wpływ na poprawę bezpieczeństwa na drogach w miastach. Istnieje potrzeba zbudowania wzajemnego zaufania między podmiotami, a dostawcami usług w zakresie handlu elektronicznego, aby podkreślić obopólne korzyści.
Więcej informacji: