Europejska Rada Bezpieczeństwa Transportu (ETSC) przyznała Norwegii prestiżową nagrodę PIN 2025 (Road Safety Performance Index), uznając trwałe zaangażowanie tego kraju w bezpieczeństwo ruchu drogowego i długoterminowy sukces w zmniejszaniu liczby ofiar śmiertelnych wypadków drogowych. Nagroda została wręczona w Brukseli na Konferencji PIN w dniu 24 czerwca 2025 roku.
Norwegia od lat pozostaje najbezpieczniejszym krajem w Europie. W 2024 roku wskaźnik zagrożenia wyniósł zaledwie 16 ofiar śmiertelnych na milion mieszkańców (średnio dla UE to 45, a dla Polski 51)
Ten niezwykły wynik jest rezultatem długotrwałego wdrażania przez Norwegię innowacji w krajowej i lokalnej polityce bezpieczeństwa ruchu drogowego zgodnie z zasadami tzw. Bezpiecznego Systemu (Safe System).
Nagroda jest wyrazem uznania dla szerokiego zakresu inicjatyw strategicznych, takich jak:
- Krajowy plan działania na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego na lata 2022-2025 pn. „W kierunku wizji zero”, obejmujący 179 konkretnych środków w 15 priorytetowych obszarach. Celem tych działań jest zmniejszenie liczby ofiar śmiertelnych wypadków drogowych o co najmniej 50 rocznie do 2030 r. i osiągnięciw zerowej liczby ofiar śmiertelnych do 2050 roku.
- Uruchomienie nowego programu badawczego BEST promującego kształtowanie polityki opartej na dowodach i ocenie istniejących i nowych inicjatyw w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego.
- Reformy legislacyjne, takie jak nowelizacja kodeksu drogowego z 2020 r., wymagające dogłębnych dochodzeń w sprawie wszystkich wypadków śmiertelnych i obowiązkowych sekcji zwłok jako dodatkowych danych do analiz wypadków.
- Reformy ukierunkowane na zwiększenie bezpieczeństwa młodych uczestników ruchu drogowego, w tym bardziej rygorystyczne szkolenia kierowców, system punktów karnych dla nowych kierowców i kampanie społeczne, które zmniejszyłyby liczbę zgonów wśród młodzieży.
- Lokalne innowacje obejmujące program Heart Zones, którego celem jest zapewnienie obszarów wokół szkół wolnych od samochodów, oraz program certyfikacji Traffic Safe Municipalities, zachęcający do zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego na poziomie lokalnym.
„Norwegia nadal pokazuje, co jest możliwe, gdy kraj angażuje się w działania z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego na każdym poziomie – od strategii rządowej po planowanie lokalne” – powiedział Antonio Avenoso, dyrektor wykonawczy ETSC. „Ich wyniki nie są dziełem przypadku; są one wynikiem jasno określonych celów, rygorystycznego wdrażania i ambicji krajowych”.
Warto przypomnieć, że nagrodę PIN 2023 zdobyła Polska za obniżenie w latach 2012-2022 liczby ofiar śmiertelnych wypadków drogowych o 47%.
Ogłoszenie zdobywcy nagrody PIN 2025 nastąpiło wraz z publikacją 19. rocznego Raportu PIN, który ujawnia zróżnicowane postępy w całej Europie i przekazuje wyraźne ostrzeżenie, że UE jest znacznie oddalona do osiągnięcia celu, jakim jest zmniejszenie o połowę liczby ofiar śmiertelnych i ciężko rannych w wypadkach drogowych do 2030 roku.
Podczas gdy Norwegia stanowi wiodący przykład, szerszy obraz Europy jest niepokojący.
W 2024 roku w stosunku do 2023 roku liczba ofiar śmiertelnych wypadków drogowych w 27 krajach UE spadła zaledwie o 2%. Od bazowego 2019 roku liczba zgonów spadła zaledwie o 12%, co znacznie odbiega od 27% redukcji potrzebnej do uzyskania 50% redukcję ofiar śmiertelnych wypadków do 2030 roku.
Niektóre kraje poczyniły znaczące postępy:
- Litwa prowadzi z 35% spadkiem liczby zgonów na drogach od 2019 r. i jest jedynym krajem, który zmniejszył liczbę zgonów na drogach o połowę w ciągu ostatniej dekady.
- Belgia, Polska i Słowenia również odnotowały spadek o ponad 25% od 2019 roku.
Jednak w ośmiu krajach odnotowano wzrost liczby zgonów. Łącznie w 2024 r. na drogach UE zginęło 20 017 osób, a redukcja ciężko rannych nadal jest zbyt wolna.
„Norwegia udowadnia, że śmierć na drogach nie jest nieunikniona – można jej zapobiec. Ale każdy kraj w Europie musi teraz pójść za ich przykładem” – powiedział Avenoso. „Wiemy, co działa. Prawdziwym wyzwaniem jest wola polityczna. Bez odważnych działań na szczeblu krajowym i unijnym, kolejne tysiące osób straci niepotrzebnie życie”.
19 Roczny Raport PIN jest dostępny: www.etsc.eu/pin19
Więcej na stronie: https://etsc.eu/norway-wins-2025-etsc-pin-award-for-outstanding-road-safety-progress/
Zmiana liczby ofiar śmiertelnych wypadków drogowych w latach 2014-2024
Liczba ofiar śmiertelnych wypadków drogowych na milion mieszkańców w 2024 roku i porównanie z 2014 rokiem
