Komisja Europejska opublikowała na stronach Europejskiego Obserwatorium Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego (ERSO) raport tematyczny „Autobusy i samochody ciężarowe, Fakty i Liczby” opracowany we współpracy z NTUA (National Technical University of Athens), SWOV i KFV (Institute for Road Safety Research and Kuratorium für Verkehrssicherheit). Raport przedstawia dane o ofiarach śmiertelnych wypadków drogowych z udziałem autobusów i tylko samochodów ciężarowych o DMC powyżej 3,5 ton.
Samochód ciężarowy jest to pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu ładunków; określenie to obejmuje również samochód ciężarowo-osobowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu ładunków i osób w liczbie od 4 do 9 łącznie z kierowcą; w kategorii tej stosuje się następujący podział:
a) samochód ciężarowy dowolny – sumaryczne dane dla wszystkich rodzajów samochodów ciężarowych: samochód ciężarowy o dopuszczalnej masie całkowitej (DMC) do 3,5 t, samochód ciężarowy o DMC powyżej 3,5t,
b) samochód ciężarowy o DMC do 3,5 t (dane gromadzone przez Policję od listopada 2015 r.), w kategorii tej nie uwzględnia się samochodów ciężarowych z tak zwaną kratką,
c) samochód ciężarowy o DMC powyżej 3,5 t (dane gromadzone przez Policję od listopada 2015 r.);
Autobus to pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą; w kategorii tej uwzględnia się: autobus komunikacji publicznej, czyli wykonujący powszechnie dostępny, regularny przewóz osób, tj. według rozkładu jazdy i po określonej linii komunikacyjnej, liniach komunikacyjnych lub sieci komunikacyjnej oraz autobus inny (np. autobus szkolny, pracowniczy, wycieczkowy);
W 2022 roku na drogach w UE-27 w wypadku z udziałem samochodów ciężarowych zginęło 2 940 osób (14% wszystkich ofiar śmiertelnych UE) a z udziałem autobusów 413 osób (2%). Kobiety w wypadkach śmiertelnych z udziałem autobusu stanowiły aż 32% wszystkich zabitych, jest to dużo więcej niż w wypadkach z udziałem samochodów ciężarowych i łącznie wszystkich wypadkach na drodze (23%).
W latach 2012–2022 w UE odnotowano spadek liczby ofiar śmiertelnych wypadków drogowych z udziałem samochodów ciężarowych i autobusów, ale ich proporcje w ogólnej liczbie wypadków pozostają na tym samym poziomie.
W przeliczeniu na 1 mln mieszkańców liczba ofiar śmiertelnych w wypadkach z udziałem pojazdów ciężarowych wahała się od 18,9 do 2,6. Polska jest wśród krajów UE, w którym w 2022 roku odnotowano bardzo wysoką liczbę ofiar śmiertelnych wypadków drogowych z udziałem pojazdów ciężarowych tj. 375 zabitych; najwięcej ofiar było w Niemczech (475) i Francji (407), a najmniej w Luksemburgu (5), Słowenii (12) i Estonii (13).
Wskaźnik liczby ofiar śmiertelnych wypadków drogowych z udziałem autobusów w przeliczeniu na 1 milion mieszkańców najwyższy odnotowano w Chorwacji ok. 4,9, a najniższy w Szwecji 0,3.
Charakterystyka wypadków śmiertelnych z udziałem samochodów ciężarowych i autobusów:
- W zależności od środka transportu większość wypadków śmiertelnych z udziałem samochodów ciężarowych to użytkownicy samochodów osobowych (58% zabitych), 17% to piesi, 9% rowerzyści; z udziałem autobusów odpowiednio 32%, 25% i tyle samo 9% rowerzystów.
- Podział ze względu na płeć uczestnika wypadków drogowych z udziałem samochodów ciężarowych jest bardzo podobny do innych wypadków; natomiast udział kobiet wśród śmiertelnych ofiar wypadków drogowych z udziałem autobusów jest znacząco wyższy (32%) niż w samochodach ciężarowych oraz wszystkich innych wypadkach na drodze łącznie (23%).
- Wiek ofiar śmiertelnych wypadków z udziałem samochodów ciężarowych różni się od tych z udziałem autobusów i wszystkich innych wypadków; więcej jest zabitych w wieku 25–64 lat (62%), a mniej ofiar poniżej 24 lat (13%).
- Wypadki śmiertelne z udziałem samochodów ciężarowych i autobusów zdarzają się głównie w ciągu dnia i w dni robocze.
- Porównując wszystkie wypadki śmiertelne ze względu na rodzaj drogi stwierdzono, że 50% wypadków z udziałem autobusów miało miejsce w terenie zabudowanym a z udziałem pojazdów ciężarowych tylko 22%. Wypadki z udziałem pojazdów ciężarowych zdarzają się częściej na autostradach (25%) w porównaniu do wszystkich wypadków (9%).
