W Polsce nie ma jednego źródła danych informujących o liczbie osób z niepełnosprawnościami, użytkowników transportu indywidualnego. Badaniami dotyczącymi sytuacji tych osób zajmują się różne instytucje, a gromadzone dane są zbierane różnymi metodami.

Podstawowym źródłem danych o liczbie osób z niepełnosprawnościami stanowią wyniki ostatniego Spisu Powszechnego z 2021 roku, które wskazują na wzrost liczby osób z niepełnosprawnościami w Polsce, doświadczających ograniczeń w funkcjonowaniu.

Wykres 1. Liczba osób z niepełnosprawnościami w Polsce według GUS (w tys.).
Opracowanie B. Stasiak-Cieślak w oparciu o wyniki spisów ludności z lat 1978-2021.

Ze względu na wzrost liczby interesariuszy, zasadne jest poszukiwanie i wdrażanie nowych rozwiązań technicznych wspierających mobilność osób z niepełnosprawnościami. Możliwość swobodnego i nieograniczonego przemieszczania się nie tylko determinuje jednostkę do podejmowania aktywności, ale także przeciwdziała dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu. Samochód jest najczęściej wykorzystywanym środkiem transportu.

Zgodnie z Raportem końcowym badania potrzeb osób niepełnosprawnych w Polsce przeprowadzonego na wniosek Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (2024) tylko niewielka grupa osób z niepełnosprawnościami korzysta z prywatnego transportu samochodowego. Samochodem osobowym jako kierowca porusza się 12,4% respondentów; z samochodu dostosowanego dla osoby z niepełnosprawnością ruchu korzysta 6,6%. [1]

Według danych Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych, uzyskanych przez Instytut Transportu Samochodowego szacuje się, że w 2024 roku 796 osób pozyskały uprawnienia do prowadzenia pojazdów kat. B i w ich prawo jazdy wpisano kody ograniczeń związane z koniecznością korzystania z urządzeń adaptacyjnych w pojazdach.

[1]www.pfron.org.pl/fileadmin/Badania_i_analizy/2024/Badanie_potrzeb_ON/Raport_koncowy_Badanie_potrzeb_ON_w_Polsce_09.2024.pdf?utm_campaign=pfron&utm_source=df&utm_medium=download (13.11.2025)

Wykres 2. Liczba wydanych praw jazdy z kodami ograniczeń w latach 2014-2024 (dane PWPW).
Opracowanie B. Stasiak-Cieślak

Kody i subkody ograniczeń w prawie jazdy w Unii Europejskiej określają specjalne warunki, które kierowca lub jego pojazd musi spełniać. Kody ograniczeń w prawie jazdy to liczbowe oznaczenia umieszczane w rubryce 12, które informują o potencjalnych ograniczeniach lub wymaganiach dotyczących kierowcy lub pojazdu. Ograniczenia te mogą wynikać ze stanu zdrowia kierowcy lub specyficznych wymogów dotyczących pojazdu.

Wykres 3. Liczba wydanych praw jazdy z kodami ograniczeń w latach 2014-2024 (dane PWPW).
Opracowanie B. Stasiak-Cieślak

Wykres 4. Stosunek wydanych praw jazdy z kodami ograniczeń do ogólnie wydanych praw jazdy i do ogólnej liczby osób z niepełnosprawnościami.
Opracowanie B. Stasiak-Cieślak.

W Polsce, dane GUS z różnych badań wskazują na zróżnicowany obraz sytuacji osób z niepełnosprawnościami, a brak jednego źródła danych nie ułatwia badanie tego zjawiska.

System orzecznictwa ma bezpośredni wpływ na liczbę osób z niepełnosprawnościami. Wprowadzenie nowych i zmiany w istniejących przepisach mogą prowadzić do wzrostu liczby osób, które uzyskują status osoby z niepełnosprawnością. W nadchodzących latach możemy spodziewać się kilku istotnych zmian w przepisach. Przede wszystkim, planowane są zmiany w kryteriach przyznawania orzeczeń o niepełnosprawności, co może zwiększyć liczbę osób o takim statusie.